شهید مزاری و ژئوپلیتیک مقاومت

شهید مزاری و ژئوپلیتیک مقاومت

(عدالت ،مقاومت و جغرافیا )

دکتر سردار محمد رحیمی،استاد جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک

چکیده:

عدالت خواهی یکی از مهمترین خواست ها و آرمانهای شهید مزاری در طول دوران مبارزات سیاسی ایشان بوده است .از سوی دیگر عدالت خواهی هزاره ها پیوندی وثیق با شرایط جغرافیایی و تاریخی هزاره ها در طول قرنهای گذشته بخصوص از زمان شکلگیری دولت افغانی در سال 1747 توسط احمد شاه ابدالی دارد. پاسخ هزاره ها به محرومیت های تاریخی و جغرافیایی در قالب ندای عدالت خواهی را می توان ژئوپلیتیک مقاومت نامید.

پاسخ هزاره ها در طول یک قرن اخیر در قالب الگوی انزوا، الگوی جهاد، الگوی مشارکت و الگوی خودمختاری و فدرال ارائه شده است . ارائه الگوی مقاومت که توسط شهید مزاری ارائه گردید پیوندی دارد با مراحل تاریخی الگوهای پاسخ دهی هزاره ها به تحولات سیاسی مذکور که در این مقاله ضمن بررسی این الگوها دیدگاه شهید مزاری در رابطه با آرمان عدالت خواهی و ارتباط آن با مقاومت و جغرافیای سیاسی هزاره ها را به بحث و بررسی خواهیم گرفت.

واژگان کلیدی: ژئوپلیتیک مقاومت، هزاره ها، جغرافیای هزاره جات،عدالت خواهی

 

کوچ نشینی و ناآرامی های سیاسی و اجتماعی

مبانی نظری کوچ نشینی و ارتباط آن با ناآرامی های سیاسی و اجتماعی

دکتر مهتاب عالمی؛ دکترای تخصصی جغرافیا وبرنامه ریزی شهری ، محقق و پژوهشگر در کانادا

چکیده:

مسأله کوچ نشینها‘کوچ روها‘ ‘کولیها ‘در تاریخ کشور افغانستان همواره از مشکلات سیاسی و اجتماعی و معضلی برا ی باشندگان شهری و روستایی محسوب می شدند.نگارنده در مقاله ای به نام" مبانی نظری کوچ نشینی و ارتباط آن با ناآرامی های سیاسی و اجتماعی"آسیب های اجتماعی و سیاسی کوچی ها را در شهرهامورد بررسی قرار می دهد.انگیزه تهیه این نوشتار‘تعریف اصطلاحات و فرهنگ کوچ نشینها و معضل آنان در شهرها از دیدگاه شهر نشینی و جغرافیا است.

کوچ نشینان در شهرها و روستاها مشکلات عدیده ی را خواسته و ناخواسته بوجود می آورند وقوع نزاع ودرگیری میان برخی از کوچی ها با ساکنان شهرهاوروستاهای کشوررا به دفعات وباانعکاس اجتماعی آن در سطح شهر ومنطقه شاهد بودیم،به عنوان مثال در تیر ماه 1387باز هم شاهد وقوع درگیریهایی مشابه بودیم، اما با سکوت برگزار شد.چنانکه  پیشتر هم چنین برخوردهایی صورت گرفته‌است.یکی از مهمم ترین بازخوردهای این درگیریها نابسامانی اجتماعی در مناطق درگیر و آسیب دیده است.

بنابراین می توان یکی از انواع مشکلات اجتماعی  کوچی ها را , بی سازمانی اجتماعی آنهانام ببریم . در یک نظام اجتماعی خواه یک کشور , اجتماع محلی یا انجمن , آنچه در بی سازمانی اجتماعی دخالت دارد وجود نارسایی و وقفه هایی است که در کانال های کارآمد ارتباطی میان مردم در یک نظام اجتماعی پدید می آید .بر پایه نتایج پژوهش های صورت گرفته ، ارتباط نادرست حتی در شرایطی که منافع وارزش هایی متضاد در گروه وجود نداشته باشد، به بی سازمانی منجر می شود.(مرتون،1376،ص52)
مسئله حضور حاشیه ای کوچی ها در شهرها و روستاها و درگیری های دوره ای که میان آنها و مردم و باشندگان شهرها و بعضاًروستاها روی داده است، نمونه ای از مشکلات اجتماعی از نوع بی سازمانی اجتماعی است .

واژگان کلیدی:

کوچ،کوچ نشینی،شهر ،شورش،ناامنی اجتماعی،بی سازمانی اجتماعی،نظریه های شورش

کوچی ها ؛ بررسی یک مساله ملی

کوچی ها ؛ بررسی یک مساله ملی

(نگاهی به رویکرد استراتژی انکشافی ملی افغانستان به مساله کوچی های افغانستان)

دکتر سردار محمد رحیمی ،استادجغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک

چکیده:

برای نخستین بار پس از اجلاس بن، استراتژی انکشافی افغانستان برای یک برنامه کوتاه مدت پنج ساله (1387-1391) ارائه شد. این برنامه استراتژیک بر اساس اهداف انکشافی هزاره که از طرف سازمان ملل متحد برای کشورها تا سال 2015 طراحی شده است تنظیم گردیده و برای اجلاس لندن پیشنهاد گردیده است تا منابع مالی و حمایتی آن تهیه گردد.انتظار از این برنامه استراتژیک توجه به مسایل کلان و ملی به صورت عمیق و کارشناسانه است. اساس این برنامه بر توجه به مسایل امنیت، حکومت داری ،رشد اقتصادی و فقر زدایی استوار است. هر چند مساله  منازعه بین کوچی ها و مردم یکجانشین سابقه ای بیش از یک قرن دارد اما پس از اجلاس بن و خصوصا در چند ساله اخیر همواره به عنوان یک مساله مهم و اساسی مطرح بوده است.

مطالعه مفاد استراتژی انکشافی ملی افغانستان نشان می دهد علی رغم مشهود بودن تاثیرات منفی منازعه بین کوچی ها و مردم یکجا نشین بر وحدت ملی و مساله امنیت ملی نه در بخش امنیت و نه در بخش مصونیت اجتماعی  که از جمله ارکان این استراتژی می باشد اشاره مستیم و مطلوبی به این مساله و راهکارهای آن نگردیده است. همچنین انتظار بررسی این مساله در ذیل رکن سوم استراتژی یعنی انکشاف اقتصادی اجتماعی وجود داشت اما در این بخش نیز پیش بینی هایی صورت نگرفته است.

با توجه به اینکه رویکرد استراتژی بررسی مسایل ملی و در سطح کلان بوده است لزوم تبیین این مساله که موضوع کوچی ها باید در یک برنامه بلند مدت و کلان در ذیل یکی از ارکان استراتژی به صورت مشخص مطرح گردد، ضروری به نظر می رسد. در صورت توجه به این مساله در برنامه های بلند مدت و استراتژیک همچون استراتژی انکشافی ملی افغانستان که حمایت های بین المللی و دولتی را به دنبال خواهد داشت،ضمن بالا بردن اعتماد ملی بین افغانها زمینه حل دائمی این مساله را در چارچوب مسایل ملی فراهم خواهد نمود.

واژگان کلیدی: ،کوچی ها ،یکجا نشین ها ،استراتژی انکشافی ملی افغانستان،امنیت ملی

استراتژی ناتو در افغانستان

 

استراتژی ناتو در افغانستان عنوان سخنرانی بود که در زمستان سال 1387 در پژوهشکده مطالعات راهبردی ایران با موضوع راهبرد ناتو در افغانستان ارائه شد .در ذیل بخشهایی از این سخنرانی حضورتان تقدیم می گردد.

ارزیابی  استراتژی ناتو در افغانستان

دکتر سردار محمد رحیمی

مقدمه :

حدود 7 سال از حضور ناتو در افغانستان می گذرد . علی رغم موفقیت های نسبی ناتو در زمینه مبارزه با تروریسم و برقراری ثبات نسبی در بیشتر نقاط افغانستان هنوز اهداف اولیه ناتو در افغانستان محقق نشده است . تقویت یافتن مجدد نیروهای طالبان و القاعده و طولانی مدت شدن جنگ در افغانستان نشان می دهد باید بازنگری در اهداف ،عملکرد و شیوه های اجرایی ناتو در افغانستان صورت پذیرد.

ارزیابی مجدد از اهداف و فعالیت های ناتو در افغانستان کمک می نماید تا بتوان از فرصت های باقیمانده برای بهبود فعالیت ها و موفقیت این سازمان در کشور  استفاده نمود.

در این گزارش راهبردی ایتدا ضمن معرفی سازمان ناتو و ارتباط ان با نیروهای بین المللی ایساف و شرح اهداف و وظایف این سازمان به ارزیابی عملکرد و اهداف ان پرداخته و راهکارهایی مبتنی بر شرایط عینی کشور ارائه خواهد گردید.

ژئوپولتیک کشور افغانستان

مقدمه‌ای بر ژئوپولتیک کشور افغانستان

دکتر سردار محمد رحیمی ، استاد جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک

دکتر علی دوست امیری ، دکترای جغرافیای سیاسی از دانشگاه تهران

چکیده

شناخت کدهای ژئوپولتیکی از عواملی هستند که سیاستمداران هر دولت باید سعی در شناخت آنها نمایند، تا بتوانند استراتژی مناسب را جهت ایجاد یک رابطة دیپلماسی قوی با دیگر کشورها به کار گیرند.

در این مقاله سعی شده است تا ژئوپولتیک کشور افغانستان بر اساس عوامل مؤثر بر ژئوپولتیک مورد بررسی قرار گیرد؛ و فرصتها و تنگناهایی را که در زمینه سیاست خارجی و قدرت ملی پیش روی این کشور قرار دارد، نشان داده شود. برای این منظور ابتدا عوامل مؤثر بر ژئوپولتیک مورد شناخت و بررسی قرار گرفته، و سپس وضعیت کشور افغانستان بر اساس این عوامل مورد بررسی قرار گرفته است. و بعداً عوامل ژئوپولتیکی مرتبط آن کشور که بر ژئوپولتیک کشور ایران مؤثر خواهد بود مورد شناخت و بررسی قرار گرفته است.

واژه‌های کلیدی : ژئوپولتیک، موقعیت، مرز، شکل کشور